Smardz jadalny, zwany zwyczajnym (Morchella esculenta) – to gatunek grzybów z rodziny smardzowatych, jeden z wczesnowiosennych gatunków grzybów, które otwierają mocno wyczekiwany przez grzybiarzy sezon. To grzyb, który słynie na całym świecie z wyjątkowych walorów smakowych. Smardz jadalny – grzyb, który poprawia samopoczucie…
Smardze są poszukiwanym przez kucharzy rarytasem w kuchni. Smakują przepysznie
z jajecznicą i cebulką. Pamiętać jednak należy, że trzeba je poddać kilkunastominutowej obróbce termicznej. Inaczej, na surowo mają własności trujące…
Pojawiają się na wilgotnej glebie już na początku kwietnia, jeśli pora jest odpowiednio ciepła…
W okolicy Kazimierza Dolnego znane są miejsca gdzie można ich zebrać spore ilości
–z niewielkiej połaci kilkunastu metrów kwadratowych, nawet kilka kilogramów.
Charakterystyczne owocniki o pięknej pofałdowanej, wręcz ażurowej strukturze można znaleźć w zarówno w lasach, jak i ogrodach lub na brzegach rzek.
Grzyby te wyróżnia delikatny smak i lekko korzenny aromat.
Dania przygotowane z dodatkiem smardzów jadalnych są nie tylko smaczne, lecz także dostarczają wielu cennych wartości odżywczych.
Jadalny miąższ smardza jadalnego zawiera znaczące ilości białka i błonnika, a także sporo tłuszczów i węglowodanów. Stanowi on naturalne źródło witamin i soli mineralnych. Ze względu na jego cenne właściwości, zielarze, zwłaszcza w Rosji, robią na bazie tego grzyba nalewki, które mają mieć lecznicze zastosowanie
w przypadku chorób narządu wzroku.
Zawarte w smardzu białko jest dość dobrze przyswajane przez organizm człowieka, co czyni je dobrą jakościowo alternatywą dla białka zwierzęcego.
Grzyb ten obfituje w takie aminokwasy, jak arginina (zawarta w suplementach wspomagających libido), alanina, glicyna, cysteina, kwas glutaminowy, glutamina, izoleucyna, lizyna, metionina, fenyloalanina, seryna, tyrozyna, walina, leucyna, tryptofan i prolina… Znajdziemy w nim również błonnik, potas i żelazo. Niektóre substancje zawarte w smardzu jadalnym wykazują działanie antyoksydacyjne, wspomagające pamięć, przyspieszające proces spalania tkanki tłuszczowej, przeciwzapalnie i poprawiające nastrój.
W naszym kraju grzyby te występują niezwykle rzadko i znajdują się pod ochroną. Wprawieni w grzybiarze na zbiory smardzów wybierają się do Czech i na Słowację, gdzie są one znacznie bardziej liczne. Można tam na nie natrafić od marca do lipca. Grzyby te wyrastają z reguły po obfitych wiosennych deszczach zarówno w lasach iglastych, jak i liściastych.
Z reguły można go spotkać w gromadzie, w sąsiedztwie jesionów. Bywa, że grzyb ten pojawia się na obszarach trawiastych, nieopodal rzek oraz w sadach lub ogrodach, w pobliżu drzew owocowych. Smardz najlepiej rozwija się na glebach żyznych, obfitujących w związki organiczne. Występuje w Europie (Polska, Słowacja, Czechy, Dania, Francja, Hiszpania, Niemcy, Austria, Słowenia, Szwecja i Norwegia), w Azji (Chiny, Tajwan, Japonia, Korea Południowa), a także w Ameryce Północnej (Stany Zjednoczone, Kanada, Kostaryka, Meksyk) i nawet w Nowej Zelandii.
-T. S.